Ani, 7. ila 13. yüzyıllar arasında bu bölgede ortaya çıkan mimari yeniliklerin kapsamlı bir panoramasını sunmasıyla, 2016 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi. FEST Travel yaz mevsimine özel iki programıyla gezginleri bu benzersiz ören yeriyle tanıştıracak.
Arpaçay'ın batı yakasında, Ermenistan’la doğal sınırı oluşturan vadiye hâkim konumdaki Ani’nin ortaçağ kentlerine özgü meskûn, dini ve askeri yapıları yüzyıllar boyunca Hıristiyan ve Müslüman hanedanlar tarafından geliştirildi.
Ermeni Krallığı’nın başkentliğini yaptığı ve İpek Yolu’nun bir kolunun kontrolünü ele geçirdiği 10. ve 11. yüzyıllarda zenginleşen kent, Bizans, Selçuk ve Gürcü hâkimiyeti altında da ticaret kervanları için önemli bir kavşak olmaya devam etti. Düşüşünü ise Moğol istilası ve 1319’daki şiddetli bir deprem başlattı.
“Dünyanın bittiği nokta”da yer alıyormuş gibi görünen Ani, ortaçağda bu bölgede ortaya çıkan mimari yeniliklerin neredeyse her birinden örnekler veren benzersiz bir ören yeri.
Bunları biliyor musunuz?
• “Ani” adının Su ve Bereket Tanrısı Anahita’dan geldiği düşünülmektedir.
• Ani ören yerindeki kalıntıların kapladığı alandan, bir zamanlar burada 10 binin üstünde insanın yaşadığı anlaşılmaktadır.
• Gizli su kanalları, keşfedilmemiş keşiş hücreleri, devasa dehlizler, çatallaşan geçitler, ucu olmayan tüneller ve insana yön duygusunu kaybettiren köşeler, Ani’deki bilinmeyen yeraltı yapılarının sadece birkaçıdır.
• Ani’de güvercinlerin kullanıldığı bir posta sistemi saptanmıştır. Surların dışındaki 10 büyük güvercinlik ve kentin ana caddesi üzerindeki kazılarda bulunan güvercin yalağı bunu kanıtlamaktadır.
• Ani, 11. yüzyılın başında Büyük Selçuklu sultanı Alparslan tarafından Bizanslılardan alınmış ve yönetimi Şeddadi Minuçihr’e verilmiştir. Minuçihr, bir yüzünde kendisinin, öbür yüzünde de bağlı olduğu Anadolu Selçuklu sultanı Melikşah’ın adlarının yer aldığı sikkeler bastırmıştır.
• Dinsel karakteri ve ticaret yolları üzerinde bulunması sayesinde Ani siyasi ve ekonomik bakımdan gelişmiş; İpek Yolu üzerinde bulunması kenti 13. yüzyıl ortalarına kadar bir ticaret merkezi yapmıştır.
• Üçgen görünümünde ve derin bir vadide yükselen Ani’nin bulunduğu alan, volkanik bazalt kaya blokları halindedir. Su düzeyinde gri renkli olan kayalar, üstte kırmızı renkli tüften ve yumuşaktır.
