FEST Seyahat Acentesi® 13 Ağustos 1985’te kuruldu. Bu, Turizm Bakanlığı 1410 sayılı A Grubu Seyahat Acentesi Belgesi’nin tarihidir. FEST Travel 2014 yılında 30. yılına girişi bir şölen ile kutladı.
FEST adı Şölen’den kaynaklanıyor: Kültürel Şölen. Kültür Gezileri Şöleni ya da FESTival.
Yabancı gezginlere Türkiye’de kültür gezileri yaparak çalışmaya başladı. Değişik dillerdeki yayınlarıyla yabancı gezginlere Türkiye’nin doğal ve tarihsel mirasıyla çağdaş kültür ürünlerini kapsayan yoğun, farklı, alışılmışın dışında güzergâhlar önerdi.
Aynı zamanda yerli gezginlere Mavi Yolculuk, İznik, Sapanca, Uludağ gezileri sundu.
FEST Travel’ın tasarlayıp Türkiye “kültür turizmi”ne armağan ettiği Adım Adım İstanbul®, Köşe Bucak İstanbul® gezileri o dönemin en gözde dergilerinden İletişim Yayıncılık’a ait Tarih ve Toplum Dergisi'yle yaşama geçirildi. Kültür Turizmi kavramı bu gezilerle gerçek anlamına kavuştu, ete kemiğe büründü.
Tarih ve Toplum dergisinin Ekim 1988 tarihli 58. sayısında “İstanbul’la Tanışalım” gezilerinin başlayacağı duyuruldu.
Tarihçilerle, mimarlarla, edebiyatçılarla, araştırmacılarla, konunun uzmanlarıyla kültür gezileri başladı. İlk gezimizi 12 Kasım 1988 Cumartesi günü Murat Belge yaptı: İlk gezimize katılan o dönemin Milliyet Gazetesi Başyazarı Altan Öymen ertesi gün köşesinde çok güzel bir yazı yazdı. Altan Öymen şöyle diyordu:
İkinci gezimizi 19 Kasım 1988 günü İlber Ortaylı ile yaptık: SULTANAHMET - DİVANYOLU - SÜLEYMANİYE.
İşte böylesine bir ortamda, 40 yıllık İstanbulluları "kültür mirasımızın" İstanbul'un arka sokaklarında kalmış örneklerini "keşfetmeye" çağırdık.
İstanbul'un belirlenmiş bir semtinde gerçekleştirilen bu gezilerde yer alan camilere, sinagoglara, kiliselere, türbelere girmek başlı başına bir sorundu. İstanbul böylesi bir kültürel geleneğe sahip değildi. Ne başvurular, ne ricalar, ne yalvarmalar... Çok uğraştık, ama başardık. Ayrıca tüm katılımcı gezginlere ufak da olsa bir "bilgilendirme metni" vermemiz gerekiyordu. Konseptin içinde bu da vardı. O günkü teknik koşullarda bunları hazırlamak çok zamanımızı aldı. Ama onu da başardık. Birçok Adım Adım İstanbul® gezgini onları nostaljik biçimde hâlâ saklar.
Ardından Ağustos 1989'da yerli gezginlerimiz için Türkiye'de ilk kez gerçekleştirilen trenle başlayan 15 günlük Ankara - Hatuşaş - Trabzon - Artvin - Van - Hasankeyf - Mardin - Diyarbakır - Urfa - Nemrut gezisi gerçekleştirildi. Bu geziye 44 kişi katıldı. İlgi şaşırtıcıydı. Grubu 30 kişiyle sınırlayamadık. O zaman İstanbul'daki tek 52 koltuklu yabancı kasalı araç kullanıldı. Otellerin çoğu kötü, tuvalet yok, olanlar da berbat, yollar delik deşik. FEST gezginleri arasında "I. Doğu Gezisi" diye bilinen bu kültürel yolculuk efsane oldu. Doğu ve Güneydoğu Anadolu insanı ilk kez bir büyük ''yerli turist" grubu ile tanıştı. Ardından 1990 Ağustosunda FEST'li gezginler arasında "II. Doğu Gezisi" diye bilinen bir başka Tarih ve Toplum Dergisi Gezisi yapıldı. Katılan gezginler anılarını değişik yayınlarda paylaştılar. Gezgin, gazeteci - yazar Jülide Ergüder şöyle yazıyordu: Geziye katılanlardan Kutlu Adalı bu geziyi Kıbrıs'ta yayınlanan Yenidüzen gazetesinde 30 günlük bir yazı dizisiyle anlatmıştı.
Bu gezinin en önemli yanı geziye katılanlardan 17 kişi Türkiye’de bir ilk’e imza attılar ve “amatör gezginler” olarak fotoğraf sergisi açtılar.
Bu arada zamanın Cumhurbaşkanı Sayın Turgut Özal’ın ve Türkiye’deki yabancı diplomatların Afrodisyas’a dikkatlerini çekmek için Yabancı Sermaye Derneği YASED ile birlikte, orayı yıllardır kazan Kenan Erim’in vefatından bir hafta önce Afrodisyas’a bir gezi düzenledik.
1991 Nisanında 42 gezginle Troya'dan başlayıp Adım Adım Batı Anadolu'yu kapsayan bir gezi yaptık. Bu da bir ilk'ti. Bergama, Efes, Perge, Side gibi çok iyi bilinen yerler dışında, Üçağız, Nyssa, Kekova, Kaş, Letoon, Xanthos, Myra, Phaselis, Kanlıdivane gibi yerler bir grup içinde, belli bir kavram çerçevesinde yerli gezginlerimize ilk kez bu gezi ile tanıtıldı.
Gezginler durmadılar. "Bizi neden yurtdışına götürmüyorsunuz" dediler. 1991 sonunu ve 1992 yılbaşısını Mısır’da, Nil'de bir teknede kutladık. Bunu Budapeşte - Prag - Viyana, Rodos, Girit, Endülüs... Hindistan - Katmandu... gezileri izledi.
1992 yılı boyunca özel buharlı trenle sanatçılarla İstanbul-Sapanca Gölü arasında NOSTALJİK TREN gezileri yaptık. Orient Ekspres dönemindeki gibi özel giysili makinist ve biletçilerle 1908 modeli vagonlar ve 1933 Hansel Lokomotifi ile gerçekleştirilen bu gezilerde trende canlı müzik, şiir dinletisi, sanatçı ve yazarla sohbetler yer aldı. FEST Travel, gezilerinde tren kullanmaya özen gösteriyordu. FEST Travel’ın trenle gezdirme geleneği hâlâ sürüyor.
Yirmi yıl önce Adım Adım İstanbul® gezileri bir zorunluluk, bir kültürel dayatma olarak ortaya çıktı. Elimizde kaybolup giden, tarihsel, kültürel, sosyolojik dokusu hızla değişen bir İstanbul vardı. Bu durumu belli bir kültür bilinciyle tarihsel perspektifle geçmişi solumak, günde geleceği yakalamak isteyen gezginler vardı.
Gezilen yerlerin birçoğunu Faruk Pekin ayrıca yazılarıyla tanıtmaya, kültür turizmine, kültürel mirasın korunmasına dikkat çekmeye başladı.
FEST TRAVEL Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Pekin ve Tarih ve Toplum dergisinin yayınına ara verdiği 240 sayılı Aralık 2003 sayısında şöyle yazıyordu:
"Dergimiz yayınına ara veriyor. Bu dergi 20 yıllık yayın hayatında Türkiye'nin entelektüel yaşamına ne katkıda bulundu? Bence daha önceki benzerlerinden çok farklı bir 'ilk' olarak olağanüstü bir 'konsept' yarattı. Bu katkı hep konuşulacak. Ancak böylesi bir derginin işlevini somutlaştıran bir konuya katkısı ise müthiş oldu: 'Adım Adım İstanbul®' ya da Köşe Bucak İstanbul® gezileri. Ya da genelde kültür gezileri." Şu anda genel olarak İstanbul üzerine (belgeler, gravürler, fotoğraflar, yemek ve içki kültürü, anılar, gezi güzergâhları...) yüzlerce yayın var. Bu gelişmede Adım Adım İstanbul® gezilerinin yarattığı coşku ve ivmeyi kimsenin inkâr etmesi mümkün değil.
1993 Ekimi sonlarında Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi'nde "gezdiğin yerleri, gördüklerini, izlenimlerini paylaşma" yaklaşımıyla, "Dia Gösterili Söyleşilere" başladık. Rehberler dışında gezginler de fotoğraflarını paylaşıyordu. 30. Yılımıza kadar dört ayrı yerde 21 yılda 210 gösteri yapmışız. Bu ücretsiz gösterilere yaklaşık 25 bin İstanbullu izlemiş. Tarih ve Toplum Dergisi ile birlikte 1995 yılında "Gezi Diaları Yarışmaları" düzenledik. 1. Yarışmayı Doğu Anadolu Fotoğrafları Sergisi yaratıcısı genç yaşta yitirdiğimiz gezgin Meral Erdemol'a, II. Yarışmayı Etap Marmara'daki saldırıda arkadaşımız Onat Kutlar’la birlikte öldürülen FEST rehberi Yasemin Cebenoyan'a, III. Yarışmayı da Kıbrıs'ta öldürülen eski FEST gezgini gazeteci Kutlu Adalı'ya adamıştık. Dia yarışmaları ve sergiler sürdü. Ekim 1997’de Gezi Diaları Yarışması Fotoğraf Sergisi açtık. 1995’te Yeni Yüzyıl gazetesinde gazeteci-yazar Evin Doğu kültür gezilerimizi şöyle tanımlıyordu: “Bıkmadan, usanmadan, severek gezmek”... 1996’da yine Yeni Yüzyıl gazetesinden Memed Güler şöyle yazıyordu: “Gezdim mi tam gezerim”. 1996 yılında İstanbul’da gerçekleştirilen BM Habitat toplantısında “Farklı Bir İstanbul Keşfi” için FEST Travel öneriliyordu.
FEST Travel ilk gezilerinden bu yana medyada "Kültür Turizmi’nde Bir Numara" tanımıyla, bir TREND, bir MARKA olarak yer almaya devam etti…
Harper’s Bazaar dergisi Ocak 1997 tarihli sayısında "Türk 100 akları: Hepsi yüzde yüz yerli, hep hayatımızda, hem klasik, hem modern. İşte Türkiye’nin 100 yüzakı" başlığı altında seçtiği FEST Travel’ı şöyle anlattı: "Kültür Gezileri’yle sekiz yıldır, İstanbul’u köşe bucak gezdirdiler, bizi şimdiye kadar yanından geçip hakkında hiçbir şey bilmediğimiz tarih ve sanat eserleri ile tanıştırdılar. Yurtdışında da alışveriş, kumar, televizyon dışında, sıradışı bir seyahat geçirmek isteyenlere farklı ve kaliteli bir alternatif getirdiler."
FEST Travel’ın yöneticisi Faruk Pekin medyada “kültür gezilerinin mucidi”, “kültür gezilerinin babası, duayeni” olarak tanımlanmaya devam ediyordu. Tempo dergisinin 1998 tarihli 570. sayısında Emine Çaykara FEST gezileri için… “Kültür turlarında kuyruk…” başlığını atıyordu. Dergiler gezilerimize yer vermeye devam ediyordu.
Faruk Pekin, FEST Travel’ın gezdirdiği yerleri gezginlerle paylaşmaya devam ediyordu.
2003 yılında da gezi dialarını artık FEST Takvimi için seçmeye başladık.
1996 Ekiminde yüzlerce katılımcının izlediği "Tarih, Arkeoloji ve Güzel Sanatlar Seminerleri"ni başlattık. Seminerler 2003 yılı başından itibaren FEST Travel’ın "sosyal sorumluluk" bilinciyle katkıda bulunduğu Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı’na (KBGV) vakfedildi. Bu seminerler şu anda sürüyor (www.kulturbilinci.org). KBGV gerçekte FEST Travel ile gezen gezginlerin Türkiye’deki doğal, tarihsel, kültürel mirasa sahip çıkma niyetlerinin somut eylemine dönüşen biçimiydi. Yalnızca FEST Travel ile gezen gezginler değil, değişik alanlarda ürün vermiş önemli sanatçılar da Vakfın kurucusu olmuştu. Vakfın en önemli projelerinden biri amacı ilköğretim öğrencilerine "kent bilinci"ni aşılamak olan Kültür Karıncaları çalışması oldu. Vakıf "Perge’de Sen de Bir Sütun Dik" sloganıyla devletin 75 yılda 70 sütun diktiği yere 4 yıl gibi kısa bir zaman içinde 105 adet sütunun dikilmesini sağladı. KBGV Bursa Muradiye Külliyesiyle Osman ve Orhan Gazi türbelerine Türkçe ve İngilizce 19 bilgilendirme levhası koydu. İstanbul’da değişik sanat eserlerinin temizlik çalışmalarını yaptı. Çok önemli kültür projelerini gerçekleştirdi.
"Kültür gezileri" kavramı Türkiye’de ete kemiğe bürünmeye başlayınca medyada çok ilgi gördü.
Kültürel mirasa dikkat çekmek için FEST Travel 2005 yılında “Hasankeyf’e Sadakat Treni” kaldırdı.
Faruk Pekin, Hürriyet gazetesinde “Kültüre Yolculuk”, “Tarihin Başlangıcına” adlı iki yazıyla kültür gezginlerine hedef gösteriyordu.
FEST Travel 2002-2009 yılları arasında gerçekleştirdiği kültür gezileri ile İstanbul Kültür Sanat Vakfı İKSV’ye sponsor oldu.
Ama en önemli katkı Yenikapı kazılarına yapıldı. Turizm eski Bakanı Bahattin Yücel ile Faruk Pekin Vatan gazetesindeki bir kampanya ile Yenikapı’daki kazı yerinin kepçelerle tahrip edilmesini önlediler, arkeologların muhteşem tarihi parçaları çıkarmaya devam etmelerini sağladılar.
Gezi rehberlerimiz değişik yerler hakkındaki yazılarla kültür turizmi kavramına can vermeye devam ettiler.
FEST Travel ile gezen gezginler de değişik yerler hakkında gezi yazıları yazarak bunları gezginlerle paylaştılar.
Gezilerde şiir yazanlar da oldu.
Hürriyet Seyahat gezginlerimiz ile röportajlar yayınlandı.
Adım Adım İstanbul® gezilerinin 20.yılı özel bir etkinlik ile Garaj İstanbul’da Köşe Bucak İstanbul gezilerine göre düzenlenmiş “İstanbul” oyunu ve “Sokak Büfesi” ile kutlandı.
Mevlana’nın 800.doğum yılında 180 gezgin için Karaman-Konya’ya özel bir tren gezisi yaptık. Trende canlı Mevlevi müziği dinlendi, seminerler yapıldı, Mevlana’dan Farsça gazeller okundu. Kusursuz bir organizasyondu.
Destansı Trans-Sibirya Ekspresi tren yolculuğu (2006) ile başlattığımız “Tren ile Geziler” devam ediyor: Rovos Afrika’nın Gururu, Namibya Ekspresi, Maharaja Treni, Şark Ekspresi, Buda Treni…
24 Mart 2013’te Türkiye’den Birleşmiş Milletler’in Dünya Turizm Örgütü’nün Turizm için Küresel Etik Kuralları’nı imzalayan ilk seyahat acentesi olduk.
FEST TRAVEL tüm bu tüm bu çalışmalarında doğal ve kültürel mirası savunarak, sürdürülebilir turizm ve sorumlu turizm kavramlarını gündeme taşıdı. Gidilen yerlerin doğasına, insanına, kültürel mirasına, geleneklerine, günlük yaşam biçimine sahip çıktı.
Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği TURSAB içinde üç komiteyi birleştirerek Kültür Turizmi Komitesi oluşturdu. Faruk Pekin bu komiteye 3 dönem başkanlık yaptıktan sonra 2014 başında komitenin Onursal Başkanlığı’na seçildi.
Yurtdışına “yalnızca Müze”, “bienal” gezilerini, sanat öğrencileri için “Yurtdışı Eğitim Gezilerini” ilk kez FEST gerçekleştirdi. 2014 yılında özellikle doğa, spor, kayak, dalış, rafting, yürüyüş, bisiklet, safari; tarih, sanat, arkeoloji; yeme-içme; tren, gemi ile gezi alanlarında özel ilgi sahibi olan ve İngilizce konuşan rehberler ile yabancı gezginlerle birlikte gezebilecek gezginlerimiz için Engezi® - Köşe Bucak Dünya® sayfamızı devreye soktuk. (bakınız www.engezi.com). Bu sayfa aynı zamanda dünyanın en lüks ve en ekonomik seyahatlerini içeriyor ve araç kiralamada, en avantajlı uçak bileti bulmada sayısız çözümler sunuyor.
FEST Travel 2015 yılında gezginlere yeni olanaklar yaratmak amacıyla FEST Travel güvencesiyle "ekonomik geziler" de önerdi: OECONOMICA®. Her güzergâhın planlanması, hazırlığı ve uygulanması yoğun bir emek gerektirir. İşte böylesi bir çerçevede kusursuzluğu amaçlayıp herşeyi neredeyse tırnaklarımızla kazıdık. Sıradan olabilecek gezileri sanat eserlerine dönüştürdük. Bir sanatçı titizliğiyle ve özgünlüğüyle 1985'ten bu yana Türkiye gezginleri için 190 dolayında Adım Adım İstanbul® ve çevre gezisi, yaklaşık 160 yurtiçi (Adım Adım Anadolu®), 240 yurtdışı (Köşe Bucak Dünya®) gezisi tasarımını gerçekleştirdik. Bir moda tasarımcısı gibi iğne ile kuyu kazarcasına, klasik formatları kırarak yeniliğin farklı rotalarını yarattık. “Sınır tanımayan seyahat” yaklaşımı içinde resmi dinleyen, müziği okuyan, heykeli koklayan göz ve kulaklar için yeni sanat ürünleri sunduk. Üstelik bunları yerel ve yerli kültürlerin devamlılığı, fikri mülkiyet ve kültürel çeşitlilik, sorumlu turizm ve sürdürülebilir gelişme çerçevelerine saygı içinde yerine getirdik. İstanbul’da, yurtiçinde ya da yurtdışında tarih, arkeoloji ve sanat için nerelerin görülmesi gerekiyorsa, oralara gezi düzenledik. Hiçbir zaman “bu ülke ya da güzergâh tutar mı” diye bir endişemiz olmadı. Kimseler bilmezdi Tibet’in, Butan’ın, Vietnam’ın, Myanmar’ın, Patagonya’nın, Laponya’nın yolunu. FEST Travel yaptı, moda oldu. Önce FEST Travel gezdirdi, sonra diğerleri gitti. Türkiye’de gerçek bir “kültür turizmi” için önümüzde örnek yoktu. Hep öncü olduk. “Kültür Turizmi” kavramını ete kemiğe büründürdük. 1990 dünyasının kültürü, gezmeyi kışkırtıcı koşullarında, yeni ivmelerin ortaya çıkmasının da yardımıyla Türkiye’de yepyeni bir “kültür gezgini” tipi yarattık. Tek rakibimiz FEST Travel’dı. Hep kendimizle yarıştık. Hâlâ da öyle. Türkiye gezi dünyası son bir çeyrek asırdır ne kazandıysa hep FEST Travel’ın ilkeleri ve gerçekleştirdikleri ile kazandı. Bu anlamda yerel kültür turizminin gelişmesine büyük katkımız oldu. Taşeli Platosu, Mavga, Mezgit kaleleri, İmera manastırları, Krom Vadisi kiliseleri, Maçka-Santa, Leleglerin izleri, Kahramanmaraş mozaikleri, Kırşehir, Kemah, Alexandria Troas ve daha niceleri... Araştırdık, gittik, yerinde inceledik, olanakları zorladık. Bir sanatçı titizliği içinde gezileri tasarladık. İz bıraktık. İzlerimiz rota oldu ardımızdan gelenlere...
Özbekistan’a, Kamboçya’ya, Laos’a, Vietnam’a, Machu Picchu’ya, Peru’ya, Bolivya’ya, Nikaragua’ya, Küba’nın tamamına, Yucatan’a, Paris müzelerine, Polonya’ya, Berlin, Leipzig, Postdam, Weimar, Dresden, Erfurt’a, Fransa’nın Brötanya Bölgesi’ne, İrlanda’ya, İskoçya’ya, "kültür gezisi" yaklaşımı içinde 25 kişi üzerindeki grupları ilk kez FEST Travel götürdü. Olaylı Belfast’a ve İrlanda’nın kuzeyindeki jeoloji harikası Giant’s Causeway’e, Cesky Krumlov’a, Pecs’e, Zigetvar’a, Briksdal Buzulu’na, Girit’e, San Cristobal’e, Kacuraho’ya, Sucoğ’a, Santa Clara’daki Che’nin Mezarı’na… ilk kez FEST Travel grupları gitti. Böylesi büyük gruplarla Güney Hindistan, Ladak, Keşmir, Darciling, Karnataka, Sumatra, Daramsala, Madagaskar, Botswana, Etiyopya, Senegal, Gambia, Gobi, Taklamakan, Atacama çölleri, Libya’nın Ubari Kum Çölü, Polonya, Trans-Sibirya Ekspresi, Kuzey Kore, Patagonya, Batı İran, Yemen, Myanmar, Tibet, Butan, İpekyolu, Moğolistan, Tacikistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Borneo, Sulavesi, Altaylar, Kamçatka, Antarktika, 81 Derece Kuzey Kutbu, Galapagos, Yortu Adaları… gezilerini ilk kez FEST Travel gerçekleştirdi…
Ermenistan’a Gürcistan gezisi ile birlikte ilk kez bir "Barış Köprüsü" yaratan FEST Travel oldu. Gezi kalıplarını, gezi alışkanlıklarını değiştirdik. Tüm sınırları zorladık. Gezginlerin ve gezi rehberlerimizin hayatında yeni parantezler açtık. Her yolculukta gezilen yer kadar kendi iç dünyalarını keşfetmelerine yardımcı olduk.
Her yolculuk bir dönüşümdür. Yolculuklar gezginleri değiştirip yenilerken, bizleri de, gezi rehberlerini de dönüştürdü. |