Sorumlu Turizm ve Seyahat

Sorumlu turizm ve seyahat çevre, yerel halklar ve yerel ekonomilere ilişkin bir yaklaşımdır. Ziyaret edilen ülkelerde dikkat edilmesi gerekli giyim-kuşam biçimlerinden, su kullanımından, fotoğraf çekmek için izin istemelerden seyahate harcanan paraların önemli bir kısmının o ülkede kalıp, yerel halklara dönmesine kadar bir dizi çabayı kapsar.

Sorumlu turizm, sürdürülebilir turizmin hedeflerini içerir, ancak sorumluluğun seyahate katılan bireylere, kuruluşlara, iş dünyasına bırakılması ile sürdürülebilir turizmden ayrılır.

2002'de Johannesburg'da gerçekleştirilen Sürdürülebilir Gelişme Dünya Zirvesi öncesinde Cape Town'da yapılan özel bir toplantıda kabul edilen " Güzergâhlarda Sorumlu Turizm" Bildirgesi'nde kabul edilen esaslar şunlardır (23):

• Olumsuz ekonomik, çevresel ve sosyal etkileri azaltır,
• Yerel kişilere büyük ekonomik fayda sağlar ve turist kabul eden toplumun refahını arttırır,
• Turizm endüstrisine erişimi ve çalışma koşullarını geliştirir,
• Yerli kişilere kendi yaşamlarını ve yaşam koşullarını etkileyen kararlarda söz hakkı tanır,
• Çeşitliliği de kapsayarak doğal ve kültürel mirasın korunmasına olumlu katkı sağlar,
• Yerli kişilerle çok daha anlamlı iletişim ve yerel kültürel, sosyal ve çevresel konuların çok daha iyi anlaşılması sayesinde turistlere çok daha eğlenceli deneyimler kazandırır.
• Bedensel engellilerin turizme erişebilmesini sağlar,
• Kültürel anlamda hassastır, turistler ve turist kabul eden toplumlar arasında saygıyı teşvik eder ve yerel gurur ve güven sağlar.

İngiltere'nin önde gelen "özel tur" düzenleyici seyahat acentelerini bir araya getiren Bağımsız Tur Operatörleri Birliği AITO (www.aito.co.uk) sorumlu turizm konusunda amaçlarını ve uygulamalarını şöyle sıralamaktadır:

Amaçlar:

• Çevre koruma - bitki, hayvan ve yer şekilleri,
• Yerel kültürlere saygı - gelenekler, dinler ve var olan miras,
• Yerli toplumlara fayda - hem ekonomik, hem sosyal,
• Doğal kaynakları koruma - çıkış noktasından varılacak yere kadar,
• Kirliliği azaltma - gürültü, çöp ve atık yok etme.

Uygulamalar:

• Kendi ilkelerini düzenleme ve kendi personelini bünyesine alma,
• Müşterilerini sorumlu turizm hakkında bilgilendirme ve uygun olduğunda müşterilerini katılmaya teşvik etme,
• Sorumlu uygulamaları ve hedefleri başarmak için ortaklar ve tedarikçileriyle çalışma,
• Sorumlu turizmi yaymak ve teşvik etmek için iyi bir uygulamayı tanıtma.

Sorumlu turizm anlayışı gerçekte bu kitapta EK 2'de verilen "Turizm İçin Küresel Etik Kuralları"na dayandırılmıştır. Bu nedenle zaman zaman "sorumlu turist" ile "etik turist" kavramları özdeşleşir. Sorumlu turizm için "küresel seyahat et, yerel harca", "etik seyahat et", "yeşil seyahat yap" gibi sloganlar da üretilmiştir.

Sorumlu turizm daha seyahate çıkmadan önce gidilecek ülke ve güzergahı incelemekle başlar, oraya gidilince yerel gelenek ve göreneklere saygı, yerel halkla ilişkilerde titizlik, kendini Noel Baba sanıp yerel çocukları yoldan çıkarırcasına para, şeker dağıtmama, "seks turizmi"ne karşı olma, fotoğraf çekmede kişilik haklarına ve dinsel mekanlarda inançlara saygı gösterme, yerel turizm çalışanlarına, bavul taşıyanlara, garsonlara, sürücülere, rehberlere saygıda kusur etmeme, çöp atma, kamp ateşi yakma, tuvalet, su kullanma, vahşi doğaya, floraya, faunaya zarar vermeme konularında doğru tavır izlemeyi içerir.