Her zaman Türkiye’yi tanıtan fotoğrafların ne zaman başladığını merak etmişimdir çünkü bizim gibi turizmciler için görsel malzeme vazgeçilmezdir. Broşür, internet sayfası, duyuru, kartpostal, takvim, afiş vb. tüm tanıtım kanallarında görsellik gereklidir.
Araştırmalarım beni Othmar Pferschy adlı bir Avusturyalı beyefendiye çıkarttı. Kendisi bulabildiğim en eski tanıtım fotoğraflarını çeken kişi, belki daha da eskileri vardır. Ancak Othmar Pferschy ömrünün bir kısmını tamamıyla bu amaç için harcamış. 1898 yılında Avusturya’nın Graz kentinde doğan Othmar, biraz da gençliğin verdiği macera hevesiyle Orient Ekspresi’ne binip İstanbul’a gelmiş. Böyle cesur yürekleri severim, keşfetme heyecanı duyanları…
İstanbul’a turist olarak gelen Othmar, burada gönül verdiği bir Rum hanımla evlenmiş. Evlilik sonrası geçimini sağlamak için İstanbul’un o zamanki ünlü Français Stüdyosu’nda çalışmaya başlamış. Altı yıla yakın burada çalışan Othmar İstanbul üzerine pek çok fotoğraf çekmiş. Bence hepsi birbirinden güzel ve İstanbulumuzun ne kadar eşsiz bir şehir olduğunun göstergesi. Elbette ne kadar değiştiğinin de tarihsel kanıtı. Özellikle Ayasofya içinde kılınan namazın fotoğrafı bence eşsiz, ilk defa gördüm ve âşık oldum.
Français Stüdyosu’ndan ayrıldıktan sonra bir süre işsiz kalmış. O dönemde Vedat Tör ülkenin yurtdışındaki tanıtımı için bir dergi çıkarma arifesindeymiş. Derginin adı La Turquie Kemaliste. Türkiye’nin tanıtımını üstlenecek müthiş bir dergi amaçlanıyor ancak bu hedefi sağlamak için bol fotoğrafa ihtiyaç var. Vedat Bey o dönemin tüm valilerine, belediyelerine çağrıda bulunuyor ancak hiçbirinin elinde yeterli, daha doğrusu kaliteli ve bu amaç için kullanılacak, İstanbul’un tarihini, Türkiye’nin arkeolojik servetini, turistik zenginliklerini sergileyecek fotoğraflar yok.
Bir şekilde Vedat Bey ile Othmar’ın yolları çakışıyor, anlaşıyorlar. Othmar takip eden 5 yıl boyunca (1931-36) Türkiye’yi adım adım dolaşıyor ve 16-17 bin kare fotoğraf çekiyor. Van’dan Bitlis’e, Bodrum’dan Karadeniz’e, İstanbul’dan Silifke’ye uzanan bu geniş coğrafyayı fotoğraflıyor.
Bu iki azimli ruhun sayesinde şimdi elimizde çok nadir, özel ve cidden paha biçilmez fotoğraflar var. İnternette gördüğüm kadarıyla Othmar’ın İstanbul fotoğrafları ağırlıkta (ne de olsa bu şehirde yaşamış) ama nadir gördüğüm Anadolu fotoğrafları da, özellikle La Turquie Kemaliste dergilerindekiler nefesimi kesti. Ülke turizmine ciddi katkıda bulunmuş bu iki insanı anmak istedim. Bence Othmar Pferschy Türkiye’nin ilk turizm fotoğrafçısı. Bazı temel taşlar onlar sayesinde atılmış, sarf edilen emekse şapka çıkartılacak nitelikte…
