Türkiye'nin En Güzel 10 kasabası

Baharla birlikte yollara düşme zamanı da geldi. Hafta sonu kaçamakları için bulunmaz zamanlar bunlar. Güneş yakmadan ısıtıyor, rüzgar uçurmadan okşuyor, çiçekler yeni yeni açıyor, ağaçlar yapraklanıyor...

Türkiye'yi karış karış bilenlerden oluşan jüriye sorduk: Sizce Türkiye'nin en güzel kasabaları hangileri? Gezip gördükleri, sevdikleri, onlarda bir renk, bir ses ve bir tat bırakanları sıraladılar. Ortaya Türkiye'nin en güzel kasabaları çıktı. Hepsi de özgün dokusunu korumuş, içlerinden hayatın geçtiği, ne turizme esir düşmüş ne de yolu izi olmayan yerler değil. Günlerin sakin ve güzel aktığı, kimlik taşıyan yerleşimler. Gitmediyseniz, görmediyseniz, hadi düşün yola. Birinden biri, mutlaka yakınınızda...

MİDYAT Mükemmel bir ortaçağ labirenti

Yüzyıllardır farklı dinlere mensup insanların bir arada yaşadığı tarihi yerleşim. Sasaniler devrinde kurulduğu rivayet ediliyor. Bir başka adı da ibadet edenlerin diyarı anlamında ‘‘Turabdin.’’ Turabdin Süryani Metropolitliği'nin merkezi olan Midyat'ta Süryaniler 7 kilise ve Mor Gabriel Manastırı'yla geleneklerini sürdürüyorlar. Son yıllarda göç nedeniyle Süryani nüfusu azaldı. Sevan Nişanyan Midyat için, ‘‘Mimari yapısı bakımından Türkiye'de tek: Baştan başa bir mücevher. Mükemmel bir Ortaçağ labirenti’’ diyor.

CUMALIKIZIK Atalarımız yerleşik hayatla burada tanıştı

Bursa'nın üç km ilerisinde, Uludağ'a dayalı, zamanın 17'nci yüzyılda donup kaldığı bir köy. Birçok Türk filmi için plato oldu. Evler, birbirinin manzarasını kesmeyecek şekilde yerleşmiş. Sokaklar daracık, yokuşlar dik. Geçmişi 1300'lere dayanıyor. 1981'de bir avuç gönüllünün desteğiyle kentsel ve doğal SİT ilan edildi. Ahududu, çilek, kestane ve kirazı da ünlü. Yeni yeni ev pansiyonculuğu başlamış. Öncülüğü Mavi Boncuk ile Hatçe'nin Yeri yapmış. Faruk Pekin, Cumalıkızık'ın Oğuz-Türkmen gruplarının yerleşik hayata geçmesiyle ilgili çok önemli bir tanık olduğunu söylüyor.

KALEKÖY Sadece denizden ulaşabilirsiniz

Kekova Adası'nın tam karşısında. Karayolu bağlantısı olmadığı için yalnızca denizden ulaşılıyor. Simena kentinin üzerine kurulduğu için yapılaşma yasak. Birkaç pansiyon var. Dantel gibi kıyıları, denizi ve Kekova Adası'nı St. Jean şövalyeleri tarafından yaptırıldığı sanılan kaleden seyredin. Kaleköy açıklarındaki Kekova, ıssız bir ada. Kaleköy'e bakan kıyısındaki deniz altındaki Batıkkent'in kalıntılarıyla ünlü.

KULA Tipik Osmanlı kasabası

Kula adı bir Lidya kenti olan Klanudda'dan geliyor. Eski evleri, şifalı suları, halıları, birbirinden enfes yemekleriyle meşhur. Çatıları birbirine değen daracık sokaklarıyla tipik bir Osmanlı kasabası. Çok güzel küçük pansiyonları, yeni yeni hareketlenmeye başlayan lokantalarıyla turizmin önemini kavramış.

ŞİRİNCE Küllerinden dirildi

Eski adı Kırkınca ya da Çirkince olan Şirince Selçuk'a yedi kilomere uzaklıkta bir cennet. Eski bir Rum köyü. Mübadele döneminde boşalıyor ve 1924'te Selanik ve çevresinden gelen Türk aileler yerleştiriliyor. Mimarisi bölgeden farklı. Tüm evler kagir, çok pencereli. Pencere kenarları ve saçakları resim ve kuş motifleriyle süslü. Köyde iki kilise, restore edilmiş bir okul ve manastır var. Eski yapıları restore eden ve bu uğurda iki sene hapis cezasını göze alan Sevan Nişanyan, Şirince için, ‘‘Mimari dokusu, Anıtlar Kurulu'nun 'koruması' altında çürümeye yüz tuttu. Belki objektif olamam, ama bence inanılmaz büyüsü olan bir yer’’ diyor.

BEYPAZARI Hanlar, çarşılar yaşıyor

Beypazarı Ankara'nın 100 kilometre batısında, eski Ankara-İstanbul yolu üzerinde. Hititler'den başlayıp tam yedi uygarlığa ev sahipliği yapmış. Bilinen en eski adı Lagania, ‘‘Kaya Doruğu Ülkesi’’ demek. Bizans döneminde piskoposluk merkezi. Osmanlının toprak rejimi ve askeri sisteminin bel kemiğini oluşturan Tımarlı Sipahi merkezlerinden biri. Yöredeki sipahi beyine atfen Bey Pazarı deniyor. Ticari hayatın canlılığının ifadesi olan hanlar, çarşılar, el sanatları hálá yaşıyor. Oğuz Aydemir, ‘‘Evleri, eski çarşısı, başka bir dönemin, durmuş bir zamanın güzel bir örneği’’ diyor.

EDREMİT Mavi gölün yeşil gerdanlığı

‘‘Edremit Van'a Bakar/İçinden Çaylar Akar’’ türküsündeki Edremit burası. Van'a 18 km uzaklıkta. Çevresi salkım söğütler, telli kavaklarla çevrili. Sayısız çayın Van'a kavuştuğu güzergahta kurulmuş. Mehmet Yaşin'in deyimiyle mavi Van Gölü'nün kıyısında yeşil bir gerdanlık. Evler kavak, söğüt, karaağaç, dışbudak, ceviz, armut ağaçlarının arasında kaybolmuş. Tarihi MÖ 900'lere uzanıyor. İlçeyi çevreleyen Urartular döneminden kalma 51 kilometre uzunluğundaki kanal, hálá sulama işlevini sürdürüyor. Birçok yabancı gezgin ve kent plancısı bu kanalı görmek için Edremit'e geliyor.

SAFRANBOLU Koruma altında

Safranbolu'nun bilinen tarihi MÖ 3000'e kadar uzanıyor. Bölgenin ilk çağ tarihindeki adı Paflagonya. Üçbölük, Hacılar Obası ve Akören köylerinde kaya mezarları ile Roma-Bizans dönemine ait tümülüsler görülüyor. Önce Selçuklu, 1392'de ise Osmanlı topraklarına katılmış. Çekül ve Turing'in çabalarıyla koruma altına alındı. Evleriyle meşhur oldu. Kente turist akını olunca geleneksel zanaatlar canlandı. Yöresel yemekleri yapan lokantalar açıldı. Safranbolu lokumunu yapan atölyeler hayat buldu. Ama konaklama Bodrum ve Marmaris'i aratmayacak kadar pahalandı.

TİRE Mangırlar burada basılırdı

Eski adı Teira olan Tire Hitit, Frigya, Lidya, Pers, Helen, Roma ve Bizans dönemlerini yaşadı. Osmanlı devrinde Aydın vilayetinin sancak merkezi oldu. Özellikle II. Murad ve Fatih dönemindeki imar hareketleri, Tire'yi imparatorluğun önemli kentleri arasına soktu. 15-18. yüzyıl arasında kullanılan darphanenin bastığı mangır (bakır) paralar koleksiyonlarda. Çok sayıda cami, han, medrese, bedesten, çarşı ve hamam var. Sokak tulumbaları sadece buraya özgü. Mehmet Yaşin ‘‘Daracık yokuşları, doğası ve Kaplan Restoran'da yediğim yemekleri yüzünden severim’’ diyor.

ALAÇATI Rüzgárlı sahiller

Mozaik döşeli pazarı, dar sokakları, begonvillerle süslü evleri, rüzgar sörfü ve yeldeğirmenleriyle Alaçatı Ege'nin en güzel kasabalarından. İlk yerleşim 1850'lerde, Osmanlı mimarı Hacı Memiş'in bataklıktan kurtardığı alanda oldu. Alaçatılılar balıkçılık, zeytincilik, tütüncülük ve narenciye ile uğraşıyor. Rumlar'dan kalan bir geleneği sürdürerek sakız ağacı yetiştirmeye devam ediyorlar. Eski şarapçılık merkezinde şimdi anason ve enginar da üretiliyor. Bir de yeldeğirmenleri unutulmamalı...

Türkiye'nin en güzel kasabaları ikinci 10

AMASRA Fatih burayı görünce ‘‘Çeşm-i cihan bura mı ola?’’ diye sormuş. Zonguldak'a bağlı liman kasabası. Ankara'ya 2.5, İstanbul'a 6 saat uzaklıkta. Balık lokantaları, pansiyonları ve küçük otelleri var.

AVANOS ‘‘Kör de bilir Avanos'un yolunu/Testi, bardak kırığından bellidir’’ diye yazmış şair Abdullah Kılıç. Aksaray-Kayseri yolu üzerinde. Dünyanın en eski çanak çömlek merkezlerinden biri.

BİRGİ İzmir'in Ödemiş İlçesi’ne bağlı bir müze şehir. Konakları ve yemekleriyle ünlü. Bu bahar bir müzesi olacak.

CİDE Kastamonu'nun ilçesi. Kasabanın adına ilk kez İlyada destanında rastlanmış. Burada yapılan ahşap tekneler bütün denizlerde dolaşıyor.

CUNDA (ALİBEY) Eski adı Yund, resmi adı Alibey olan Cunda'da yedi kilise, sekiz manastır var. Ayvalık'a bağlı. Balık lokantalarında mutlaka paparina yemek gerekiyor.

ÇAMLIHEMŞİN Rize'nin ilçesi. Yaylaları, tarihi köprüleri, zümrüt yeşili ormanları, Karadeniz'in yemekleri, endemik otları, Fırtına Deresi'ne karışan çaylardan çıkan alabalıklarıyla ünlü.

HARPUT Elazığ'a bağlı. 4000 yıl önce kurulmuş. Bütün medeniyetlerin izi kalmış. Camiler, kiliseler, türbeler, ilginç mezar taşları, sessizlik, birbirinden güzel bahçeler... Kale'nin restorasyonuna da başlandı.

HASANKEYF Mezopotamya'da kurulmuş tarihi kent. Batman'a bağlı. Dicle Nehri üstünde. Dünyanın en eski köprülerinden birinin kalıntıları hálá ayakta. Yakında sular altında kalacak.

MİLAS Muğla'nın ilçesi. Mitolojiye göre Milas'ın kurucusu rüzgar tanrısı Mylossos'muş. Karia uygarlığının dini merkeziymiş. Kilimleriyle ünlü.

ZİLE Tarihi 5000 yıl öncesine uzanıyor. Tokat'ın ilçesi. Meyve bahçeleri, yemekleriyle tanınıyor. Tarihi yapıları onarılmaya başlandı.

GEZGİN, GEZİ YAZARI VE TURİZMCİLERDEN OLUŞAN BÜYÜK JÜRİ SEÇTİ

Yazar, gezgin. Mehmet Yaşin

Gazeteci, yazar, çok gezer. Duygu Asena

Fotoğrafçı, belgeselci, seyyah. Arif Aşçı

Tur Rehber- leri Birliği Başkanı Şerif Yenen

Araştırmacı, Türkiye'nin En İyi Otelleri kitabını yazdı. Sevan Nişanyan

İşadamı, amatör müzeci, dalgıç ve seyyah. Oğuz Aydemir

Turizmci, gezgin, koleksiyoner ve meraklı. İsmail Akçura

Acente sahibi, kültür turlarının babası. Faruk Pekin

Yazar, sanat tarihçisi, ressam, gezgin. Gürol Sözen

Dağcı, gezgin, yazar. Nasuh Mahruki

Hürriyet
11 Nisan 2003-Ersin Kalkan