FEST Travel’a ait olan kaç tane tur var?
“Adım Adım İstanbul®”da şu anda 100 adet turumuz var. Bu 100 ayrı bir tam günlük güzergâh demek… Adım Adım Anadolu turlarında da 100’e yakın güzergâha gezi yaptık. Şu anda 80 ülkeye her yıl 110 dolayında farklı tur yapıyoruz.
Katılımcılar en çok hangi turlara rağbet ediyor?
“Adım Adım İstanbul®” turlarında en çok ilgi görenler; Boğaziçi Yalıları, Köşe Bucak Haliç, Yeraltındaki İstanbul, İstanbul’da Mimar Sinan Yapıları, Fetih ya da Düşüş, Topkapı Sarayı ve Haremde Gezi, Tarlabaşı ve Kurtuluş, İstanbul’da Tekkeler ve Mevlevihaneler… “Köşe Bucak Türkiye®”de en çok ilgi görenler; Taşlık Klikya-Pamfilya Kültür Gezisi, Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Kültür Gezileri. İstanbul çevresinde ise Edirne, İznik (İzmit-Gebze-Eskihisar) ve Trakya’daki Osmanlı Eserleri gezilerimiz.
Farklı bir haftasonu geçirmek isteyenler ise Mudanya Köyleri-Cumalıkızık, Frigya-Aizanoi-Gordion ve Hititler, Hattuşaş-Ankara turlarımıza rağbet ediyorlar.
Adım Adım İstanbul turlarına başlandığı ilk zamandan bu zamana kadar FEST Travel kaç kişiyle İstanbul’u bütünleştirdi?
12 Kasım 1988’de İletişim Yayınları’nın 2003 yılı sonu yayınına ara verdiği Tarih ve Toplum Dergisi ile başlattığım “Adım Adım İstanbul®” gezilerinden bugüne kadar 1240 tane yaptık. 35.005 İstanbullu’yu İstanbul ile yeniden buluşturduk.
Kültür Turizmi Kavramı sizce yeterince anlaşılmış bir kavram mı? Kültür Turizmi neleri kapsar?
Kültür turizmi kavramı hala anlaşılmış bir kavram değil, birçok kişi bu kavramın ne olduğunu bilmeden kullanıyor. Kültür Turizmi, doğal ve tarihsel kültür varlıklarını, kültürel etkinlikleri ve güncel sanat eserlerini, bazı sosyo-ekonomik olguları turistik bir ürün biçiminde gezginlerin hizmetine sunan bir turizm anlayışı... Yalnızca tarihsel olanı değil, günceli de kapsayan bir terim.
Tüm kentsel, kırsal, doğal öğeler, arkeolojik, tarihsel kültür varlıkları, müzeler, örenyerleri, anıtsal yapılar, sivil mimari örnekleri ve her türlü güncel sanat eseri ve etkinliği (resim, heykel, film, fotoğraf, güncel sanat, festivaller, konserler, sergiler…) etnografya, botanik, flora ve fauna, folklor, mutfak, içki, bazı sosyo-ekonomik olgular (gecekondular, sivil toplum kuruluşları, dinsel motifler, değişik study tours konuları), her türlü kültür ürünü bu tanımın içinde bulunuyor.
Bu nedenle böcekçilik, kuşçuluk, ipekyolu turizmi, kruvaziyer turizmi, eko-turizm, trekking gibi alternatif spor turları, doğrudan haç seferleri dışındaki inanç turizmi, special interest tours, study tours, geographical expeditions, educational tours, kongre, fuar, sergi ve sağlık turizminin pre ve post turları bu tanım kapsamında yer alıyor.
Kültür Turizmine yönelik tanımlar genel olarak kültür’ün tanımı ekseninde gelişmekte ve anlam kazanmakta, kültür turizminin kapsamı, kültürel faaliyetlere ve kültür sanayine ilişkin tanımlamalara bağlı olarak genişleyebiliyor veya daralabiliyor. Dünya Turizm Örgütü’nün sınırlı kültür turizm tanımı, insanların şehir turları, sanat gezileri, festival ve diğer kültürel etkinlik ziyaretleri, tarihi eser gezileri gibi kültürel motivasyonlarla yaptıkları hareketleri bu çerçevede değerlendiriliyor.
DTÖ tarafından verilen geniş kültür turizmi tanımı ise en kapsamlı tanımlardan biri olup çıkış noktası seyahat isteğinin sadece insanların dinlenme ihtiyaçlarından kaynaklanmadığı, sahip olduklarından farklı çevrelerde yaşama merakı ile desteklendiği tezine dayanıyor. Dünya Turizm Örgütü’ne göre kültür insanların yaşam şekillerini ve alışkanlıklarını oluşturan bir bütün oluşturuyor.
Kültür; din, dil, müzik, dans, mimari, sanat, zanaat, mutfak, kostüm, folklor, gelenekler ve yöresel festivaller ile zenginleşen ve farklı bir çok kültürel faaliyetin etkileşmesi ile derinleşen bir kavram. Bu nedenle kültür ve turizm sembiyotik (ortakyaşama) bir ilişki içersinde... Bu noktadan hareketle DTÖ’nün geniş tanımında kültür turizmi insanın içerisindeki değişiklik ihtiyacını tatmin etmek ve kültürel seviyesini yükseltmek amacıyla yeni bilgi, deneyim ve karşılaşmalar için yaptığı tüm hareketler olarak veriliyor (Canadian Heritage,2006).
Biz Türkiye’de genellikle birçok terimi yanlış kullanıyoruz ya da bazı terimlere farklı anlamlar yüklüyoruz. Kültür turizmi yaklaşımı karşısına kitle turizmi (mass tourism), herşey dahil konsepti, macera turizmi, alternatif turizm, deniz turizmi gibi yaklaşımlar koymak çok doğru değil. Çünkü Türkiye’deki kültür turizmi kapsamındaki gezilerin çoğu herşey dahil sistemi ile gerçekleştiriliyor. Bu turların bir kısmı kitle turizmi olarak yapılıyor. Aynı şekilde içinde Pamukkale ya da Kapadokya adı geçen her gezi de kültür turu değil. Örneğin Kapadokya’ya Özcan Deniz’in dizisinin çekildiği evin balkonunu görmek için gitmek, başlı başına bir kültür gezisi sayılamaz.
İngilizce turlar da yapıyorsunuz. Katılımcı profili nasıl? En çok nerelere ilgi gösteriyorlar?
FEST Travel kurulduğu 1985 yılından bu yana incoming, incentive, ve kongre de yapan bir acenta. Ancak İstanbul’u söz konusu edersek, FEST Travel ile gezen katılımcı profili daha çok İstanbul’un tabii ki Sultanahmet’te yoğunlaşan zenginliğini gezmek ile birlikte, “Adım Adım İstanbul®” ile de gezmek isteyen kültür gezgini insanlar. Bunlar için örnek olarak “Strolling Through İstanbul” turlarımızı örnek gösterebiliriz.
Rota oluştururken nelere dikkat ediyorsunuz?
Yeni bir güzergah oluştururken tematik konulara bir de zaman zaman hızlı hızlı yaptığımız coğrafik turlarda hızla geçtiğimiz ya da hiç görmediğimiz mekanlara, anlatılara ağırlık veriyoruz.
Önümüzdeki Dönem Adım Adım İstanbul turları için yeni rotalar olacak mı?
Bu yıl “Adım Adım İstanbul® gezilerindeki 90 ayrı güzergahımıza 10 güzergah daha ekleyeceğiz. Bunlar;
* İstanbul’da Hanedan Türbeleri
* İstanbul’da Yahudi Kültürü
* Edirnekapı’dan Ayvansaray’a Yeni ve Özgün Bir Gezi Güzergahı
* İstanbul’un Kadınları ve Kadın Eserleri
* İstanbul’da Ziyaret ve Adak Yerleri
* İstanbul’da Kabir Kültürü, Kabirler ve Mezar Taşları
* İstanbul’da Güneş Saatleri ve Kuşevleri
* İstanbul’da Balyan Ailesi Eserleri
* İstanbul ve Edebiyat / Edebiyatta İstanbul
* İstanbul’da Meyhane Kültürü ve Meyhaneler
İstanbul’da yapılan geri dönüşüm ve restorasyon çalışmalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
2010 Avrupa Kültür Başkenti bağlamı içerisinde ve ondan bağımsız projelerden hala umudum var. Özellikle yeni müzeler kurma projesi… Bu arada Yeni Kapı’da İstanbul’un tarihini yeniden yazdıracak yeni buluntular çerçevesinde kurulabilecek müzede oldukça heyecan verici…
UNESCO’nun İstanbul’dan bir alan yönetimi modeli istemesi de çok olumlu ancak yerel yönetimlerin gerçekleştirmeye çalıştığı Tarlabaşı ve Sulukule projelerine değişik nedenlerle karşıyım. Bu arada yönetim kurulu başkanlığını yaptığım Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı’nın yıllarca önce önerdiği Edirnekapı-Ayvansaray projesi ile yeni önerdiği “Yeraltındaki İstanbul” projelerini hayata geçirmek için uğraşıyoruz.
